Jesteś w ciąży lub planujesz powiększenie rodziny, jednak nie jesteś pewna, jakie przywileje przysługują kobietom spodziewającym się dziecka w miejscu pracy? Przeczytaj nasz tekst i dowiedz się wszystkich istotnych kwestii. Wszelkie przywileje związane z ciążą będą Ci przysługiwały, jeśli jesteś zatrudniona poprzez umowę o pracę.
Umowa o dzieło lub zlecenia, a także praca na własny rachunek (i prowadzenie działalności gospodarczej) niestety nie kwalifikują Cię do otrzymania przywilejów.
Po pierwsze, poinformuj swojego pracodawcę, że spodziewasz się dziecka, dokumentując to zaświadczeniem pobranym od lekarza.
Zaświadczenie może być wystawione przez lekarza pierwszego kontaktu, niekoniecznie lekarza ginekologa.
Zwolnienie z pracy w czasie ciąży.
Najistotniejszy przywilej kobiety ciężarnej, to fakt że nie może ona zostać zwolniona z pracy. Pracodawca nie ma prawa rozwiązać z Tobą umowy czy wręczyć Ci wypowiedzenia, jeśli spodziewasz się dziecka.
Wyjątkiem jest ogłoszenie upadłości czy likwidacja zakładu, jednak termin rozwiązania wówczas umowy musi zostać ustalony z zakładową organizacją związkową, wyjątkiem jest także zwolnienie dyscyplinarne (zakładowa organizacja związkowa musi wyrazić na to zgodę).
Naruszenie praw i obowiązków pracodawcy wobec kobiety w ciąży
Dotyczy to szczególnych przypadków naruszenia obowiązków pracowniczych lub popełnienia przestępstwa.
Jeśli zwolniłaś się sama, jednak nie wiedziałaś wówczas o swoim stanie, masz prawo uchylić się od swojego oświadczenia (zakłada się wówczas, że popełniłaś błąd). Umowy o pracę na okres próbny ulegają przedłużeniu do dnia porodu.
Kiedy jesteś w ciąży, pracodawca nie ma również prawa wypowiedzieć Ci dotychczasowych warunków pracy, zmniejszyć Twojej pensji, przenieść Cię na inne stanowisko. Jeśli Twój pracodawca zmuszony jest do zmiany Twojego stanowiska pracy z różnych względów, przysługuje Ci wyrównanie, dzięki któremu Twoja pensja pozostanie w dotychczasowej wysokości.
Czego nie można zlecać kobiecie w ciąży?
Pracodawca nie może zlecać Ci nadliczbowych godzin pracy, nakładać obowiązku pracy w godzinach od 21:00-07:00, nawet jeśli dotychczas w takich właśnie godzinach pracowałaś.
Dodatkowo, nie możesz zostać wysyłana w delegacje poza stałe miejsce pracy.
Nie powinna odstraszyć Cię również konieczność uczęszczania na regularne badania w okresie ciąży, ponieważ pracodawca ma obowiązek zwolnić Cię na badania, nawet jeśli miałyby trwać kilka dni z rzędu.
Obowiązki pracodawcy względem kobiet w ciąży
Kobieta w ciąży również w pracy ma swoje przywileje, a pracodawca ma wobec niej swoje obowiązki. Część z nich możemy uznać za pewnego rodzaju narzucone przez prawo zakazy.
Pracodawca nie ma prawa zwolnić Cię, jeśli jesteś zatrudniona na umowę o pracę.
Wyjątek stanowi jedynie upadłość zakładu lub jego likwidacja, a także zwolnienie dyscyplinarne (jeśli popełniłaś przestępstwo lub w rażący sposób naruszyłaś obowiązki pracownicze, jednak na tego typu zwolnienie musi wyrazić związek zawodowy).
Niestety podobne zasady nie obowiązują w przypadku umowy o dzieło lub umów typu zlecenia. Możesz domagać się od pracodawcy, aby nie wyznaczał Ci nocnych godzin pracy, za które uznaje się czas od 21:00 do 07:00 rano.
Nawet, jeśli do tej pory pracowałaś właśnie w takich godzinach, nie musisz już tego robić, a nawet nie powinnaś, będąc w ciąży. Po porodzie czeka ciebie okres zwany połogiem, bardzo wrażliwym i delikatnym okresem w którym powinnaś dbać o swoją dietę w ciąży ( karmienie dziecka już się zaczęło ).
Delegacja w czasie ciąży
Możesz odmówić pracodawcy delegacji, ponieważ nie ma on prawa wysyłać Cię poza stałe miejsce pracy. Dodatkowo, możesz odmówić nadliczbowych godzin pracy, tak zwanych nadgodzin, będąc w stanie błogosławionym.
Pamiętaj, że wymienione przywileje przysługują Ci, jeśli poinformujesz oficjalnie swojego pracodawcę, że spodziewasz się dziecka.
Oficjalnie oznacza, że powinnaś przedstawić zaświadczenie od lekarza (pierwszego kontaktu lub ginekologa), z którego wynika, że jesteś w ciąży. Do obowiązków pracodawcy wobec kobiety w ciąży należy również obowiązek zwalniania kobiety na zlecone przez lekarza badania, które mają związek z ciążą (często nie możemy zgłosić się na nie poza godzinami pracy, zwłaszcza jeśli pracujemy w godzinach 10:00-18:00).
Za czas Twojej nieobecności, należy Ci się wówczas normalne wynagrodzenie, które obliczane jest jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Szef nie ma prawa odmówić Ci zgody nawet na dalszy wyjazd na badanie, nawet jeśli będą miały miejsce przez kilka dni z rzędu, lub zajmą sumarycznie kilka pełnych dni.
Kara za nie przestrzeganie obowiązków wobec kobiety w ciąży
Nie przestrzeganie wymienionych obowiązków przez pracodawcę może zostać ukarane grzywną w wysokości od tysiąca do nawet trzydziestu tysięcy złotych. Mamy jednak nadzieję, że Twój pracodawca będzie przestrzegał swoich obowiązków i Twoich praw.
| Prawo Pracownika | Obowiązki Pracodawcy |
|---|---|
| Kobieta w ciąży ma prawo do ochrony przed zwolnieniem z pracy. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie ciąży, chyba że wystąpią szczególne okoliczności. | Pracodawca ma obowiązek dostosować warunki pracy do potrzeb ciężarnej, co może obejmować zmianę stanowiska lub zakresu obowiązków, aby zapewnić bezpieczeństwo. |
| Ciężarne pracownice mają prawo do dodatkowych przerw w pracy, co ma na celu zapewnienie komfortu i zdrowia matki oraz dziecka. | Pracodawca powinien zapewnić dostęp do opieki medycznej oraz informacji o przysługujących prawach i obowiązkach związanych z ciążą. |
| W czasie ciąży pracownice mogą korzystać z urlopu macierzyńskiego, który przysługuje po urodzeniu dziecka, a także z urlopu wychowawczego. | Pracodawca ma obowiązek informować pracownice o możliwościach skorzystania z urlopów i związanych z nimi świadczeń. |
| Kobiety w ciąży mają prawo do dostosowania warunków pracy, co może obejmować pracę zdalną lub elastyczne godziny pracy w zależności od stanu zdrowia. | Pracodawca powinien być elastyczny w kwestii organizacji pracy, aby wspierać pracownice w tym wyjątkowym czasie. |
| Pracownice mają prawo do pełnej informacji o swoich prawach oraz o dostępnych formach wsparcia w czasie ciąży. | Pracodawca powinien regularnie organizować szkolenia lub spotkania informacyjne dotyczące praw pracowników w ciąży. |
